De zeven zintuigen van een baby

Pasgeboren komen compleet met alle zintuigen ter wereld. Sommige van deze zintuigen moeten zich nog ontwikkelen, terwijl andere nog beter ontwikkeld zijn dan bij volwassenen. Wat kan uw baby waarnemen en hoe kunt u de ontwikkeling van de zintuigen voorzichtig stimuleren?

Hoeveel zintuigen heeft een mens?

Over het aantal menselijke zintuigen zijn biologen het niet helemaal eens.
Volgens neurowetenschappers zijn er ten minste zes zintuigen: gezichtsvermogen, gehoor, evenwichtszin, tastzin, smaakzin en reukzin. Het antwoord op deze vraag is echter niet helemaal eenduidig. In modern onderzoek spreekt men ook van andere zintuigen, zoals het voelen van warmte of kou (thermoreceptie), het lichaamsbewustzijn of spierzintuig (proprioceptie) en natuurlijk het voelen van pijn (nociceptie). De waarneming van inwendige omstandigheden zoals honger en dorst wordt door wetenschappers het viscerale zintuig genoemd.

Dit zijn de belangrijkste zeven zintuigen bij baby’s

1. Gezichtsvermogen

Pasgeborenen zien in de eerste instantie alles onscherp. Gaandeweg wordt het gezichtsvermogen ontwikkeld, gaan ze scherper zien en leren ze kleuren te onderscheiden.
Deze kleine animatie laat zien hoe het gezichtsvermogen zich in de eerste 12 maanden ontwikkelt.

Zo kunt u het gezichtsvermogen stimuleren:

Baby’s kunnen kleuren bijzonder goed herkennen. Speelgoed met sterke contrasten is daarom het beste geschikt voor de eerste weken.

2. Gehoor

Pasgeboren baby’s horen zeer intensief. Men vermoedt dat dit noodzakelijk is voor de taalontwikkeling.

Zo kunt u het gehoor stimuleren:

Verschillende prikkels en geluiden zorgen ervoor dat het gehoor zich goed ontwikkelt. Praat daarom veel met uw kind en zing hem of haar voor. Zorg er wel voor dat het volume bescheiden blijft – vooral bij speelgoed dat geluid maakt. De belletjes en piepgeluidjes in het houten speelgoed van Selecta zijn overigens absoluut onschadelijk voor babyoortjes.

3. Evenwichtszin

Al vanaf de zevende week van de zwangerschap wordt bij de baby in de baarmoeder het evenwichtsorgaan in het binnenoor gevormd, het zogenaamde vestibulaire orgaan. Dit wordt gestimuleerd door de bewegingen van de moeder.

Zo kunt u de evenwichtszin stimuleren:
Baby’s worden graag gewiegd en gedragen. Ze worden hier niet alleen rustig van, ze trainen er tegelijkertijd ook hun evenwichtsgevoel mee. Zodra uw kind begint te kruipen kunt u de mobiliteit stimuleren met speelgoed dat kan rollen.

4. Tastzin

Hoewel de huid het grootste tastorgaan van de mens is, is bij baby’s de tastzin van de lippen en de tong in het eerste levensjaar het beste ontwikkeld. Ze stoppen daarom graag voorwerpen in hun mond om ze grondig te kunnen voelen en onderzoeken. Pas op een leeftijd van ongeveer 18 maanden kunnen kinderen ook fijne prikkels onderscheiden met hun handen.

Zo kunt u de tastzin stimuleren:
Alle prikkels die uw baby via de mond of huid waarneemt, stimuleren de ontwikkeling van het bijbehorende gebied in de hersenen. Zorg dus voor veel huidcontact en laat uw kind in contact komen met veel verschillende materialen.

5. Smaakzin

Wetenschappers zijn het niet eens over of smaak aangeboren of aangeleerd is. Het staat echter buiten kijf dat alle smaakpapillen al gevormd zijn in de baarmoeder en dat pasgeborenen zelfs een intensere smaakbeleving hebben dan volwassenen.

Wereldwijd komen baby’s met een voorkeur voor zoet (zoals zoete moedermelk) ter wereld. Tegelijkertijd wijzen ze alles wat zuur of bitter smaakt resoluut af. Dit is een natuurlijk beschermingsmechanisme dat beschermt tegen bedorven of onrijp voedsel. Na ongeveer vier maanden zijn de smaakpapillen zodanig ontwikkeld dat ook zout voedsel wordt herkend.

Zo kunt u de smaakzin stimuleren:
Kinderen geven de voorkeur aan alles wat ze kennen. Het eetpatroon van de moeder tijdens de zwangerschap en de borstvoedingsperiode is daarom van grote invloed op latere voorkeuren. Het kost geduld om uw baby kennis te laten maken met nieuwe smaken. Het is volkomen normaal dat het meer dan 12 pogingen duurt voordat een onbekende smaak geaccepteerd wordt.

6. Geurzin

Zelfs ongeboren baby’s kunnen geuren waarnemen, die ze opnemen door het vruchtwater in te slikken. Pasgeborenen hebben een volledig ontwikkelde geurzin en herkennen hun moeder en de moedermelk onmiddellijk aan hun geur. Daarom hebben de vertrouwde geuren van hun ouders of eigen thuis een bijzonder kalmerende werking op baby’s.

Zo kunt u de geurzin stimuleren:
Om verbindingen te vormen tussen de zenuwcellen in de hersenen van uw baby zijn zoveel mogelijk zintuiglijke prikkels nodig. Laat uw kind daarom aan veel verschillende dingen ruiken. Zorg er echter ook voor dat de gevoelige geurcellen van baby’s niet overweldigd worden door sterk geurende parfums, aftershave of crèmes.

7. Waarneming van het eigen lichaam

De waarneming van het eigen lichaam stelt ons bijvoorbeeld in staat om te voelen in welke positie onze lichaamsdelen zich bevinden of hoe we onze kracht moeten gebruiken om iets vast te houden. Het vermogen om het eigen lichaam waar te nemen ontwikkelt zich al in de derde maand van de zwangerschap. Na de geboorte zijn baby’s voortdurend op zoek naar prikkels die hun laten zien waar hun eigen lichaam eindigt en de omgeving begint.

Zo kunt u de waarneming van het eigen lichaam stimuleren:
Om ervoor te zorgen dat baby’s hun eigen lichaam leren waar te nemen, hebben ze veel aandacht nodig in de vorm van knuffelen, liefdevol insmeren met een verzorgende crème of masseren. Ook trappelen en kruipen zijn belangrijk om het lichaamsgevoel te trainen.